فیلتر هپا چیست و چه نقشی در تصفیه هوا دارد

بیشتر ما فکر می‌کنیم که آلودگی هوا فقط در هوای شهرها وجود دارد و وقتی در طول روز، درها و پنجره‌های محل زندگی یا کارمان را می‌بندیم، تا حد زیادی از خطراتی که آلودگی هوا در امان خواهیم بود. اما باید بدانیم که آلودگی هوای محیط‌های بسته مثل خانه، در برخی موارد حتی ممکن است بیشتر از هوای آلوده شهرها باشد. بهترین راهکار برای حل این مشکل استفاده از دستگاه تصفیه هواست. در دستگاه تصفیه هوا یک سری فیلتر به کار رفته است که مهم ترین آن ها فیلتر هپا است. در این مقاله می خواهیم به این بپردازیم که فیلتر هپا چیست و چه نقشی در تصفیه هوا دارد؟ با ما همراه باشید.

فیلتر هپا چیست؟

هپا (hepa) در انگلیسی مخفف مخفف عبارت High Efficiency Particulate Air به معنای فیلتر تصفیه ذرات هوا با کارایی بالا است. فیلتر هپا از در هم تنیده شدن و فشرده شدن الیاف های فایبرگلاس، پوشال، حصیر، پنبه و موادی از این دست ساخته می شود. فیلتر هپا (HEPA) در تجهیزات و دستگاه‌هایی مورد استفاده قرار می‌گیرد که با مکش یا دمش هوا سروکار دارند. از لوازم‌خانگی که این فیلتر در آن‌ها استفاده شده است می‌توان به دستگاه تصفیه هوا و جاروبرقی اشاره کرد. همچنین فیلتر HEPA کاربردهای صنعتی، پزشکی و آزمایشگاهی نیز دارد. جالب است بدانید که تاریخچه استفاده از فیلتر هپا به جنگ جهانی دوم برمی گردد که دانشمندان برای مهار کردن ذرات آلوده آزاد شده بواسطه بمب اتم به دنبال راه حلی بودند که در این میان فیلتر هپا را ساختند!

ساختار فیلتر هپا

یک فیلتر از جنس مواد پلیمری و الیاف ویژه را تصویر کنید که منافذ بسیار ریزی داشته و ذرات معلق بالاتر از ۰.۰۳ میکرون قادر به عبور از این منافذ نیستند. این تعریف ساده‌ای از ساختار و عملکرد فیلتر هپاست. اما یک ورق یا یک لایه تنها از این فیلتر بسیار کوچک است و خیلی سریع با ذرات گرد و غبار پوشانده شده و باید آن را تعویض کرد. بنابراین جهت افزایش کارایی و طول عمر فیلتر، آن را به صورت آکاردئونی تا می کنند. این امر سبب می شود که حجم زیادی از فیلتر در یک بخش کوچک فشرده شود. تا جایی که ممکن است در برخی از دستگاه های تصفیه هوا، 40 متر از سطح فیلتر را بدین صورت تا کرده و در یک دستگاه 1 متری قرار دهند. در یک نگاه ظاهر یک فیلتر هپا، فیلتر هوای خودروهای سواری را به یاد می‌آورد.

فیلتر هپا چگونه هوا را تصفیه می کند؟

در دستگاه‌های تصفیه هوا با استفاده از یک فن، هوا به درون دستگاه کشیده می‌شود و در مسیر خود از فیلترهای مختلفی از جمله فیلتر هپا رد می‌شود. روزنه‌های موجود در این فیلتر فضایی در حدود ۰.۳ میکرون دارند که باعث می‌شود جریان هوا از فیلتر رد شود اما ذرات بزرگ‌تر از آن فضا در فیلتر باقی بمانند. این ذرات شامل آلاینده‌های هوا و گردوغبار می‌شوند. فیلتر این ذرات با سه روش به صورت همزمان انجام می‌پذیرد:

1- تراکم بافتی الیاف، روشی مطمئن و قدرتمند (Impact):

به علت بافت بسیار متراکم الیاف، ذرات بزرگتر از یک میکرون، که همچنان بسیار کوچک‌تر از آن‌اند که با چشم غیر مسلح دیده شوند، توسط فیلتر جذب می‌شود. در این روش نیز جریان هوا با تغییر مسیر خود از فیلتر عبور می‌کند.

2- مسدود شدن راه ذرات، راه جذب بسیار زیر (Inception):

ذرات با قطر ۱۰۰ نانومتر که در هوا وجود دارند، به هنگام عبور از فیلتر به کناره های الیاف فیلتر گیر کرده و به دام فیلتر هپا می افتند. این در حالی است که جریان هوا از فیلتر عبور می‌کند.

3- انتشار و پراکندگی، نمایش قدرت فیلتر هپا (Diffusion):

در این روش ذرات آلاینده‌ای که اندازه بسیار کوچکی دارند، با برخورد مداوم به مولکول‌های گازی، تغییر جهت می‌دهند و مسیر نامنظمی را طی می‌کنند. به دلیل همین برخورد، سرعت حرکتشان کاهش می‌یابد و به آسانی در دام فیلتر هپا می‌افتند.

فیلترهای هپا در اشکال مختلف

بسته به‌وسیله ای که در آن از هپا استفاده‌شده است، شکل کلی این فیلتر می‌تواند متغیر باشد. در اکثر دستگاه‌های تصفیه هوا این فیلتر به‌صورت صفحه‌ای و مستطیل استفاده می‌شود. در جاروبرقی‌ها به‌صورت عمومی فیلترهای هپا به شکل مستطیل استفاده می‌شوند ولی در برخی مدل‌های متفاوت از فیلترهای هپا به شکل استوانه یا دایره استفاده می‌شود.

نقش کاربردی فیلتر هپا (HEPA) در لوازم برقی چیست؟

یکی از مهم ترین موارد استفاده از فیلتر هپا که در زندگی روزمره تمامی افراد به طور کامل حس می‌شود، گنجاندن این فیلتر در تجهیزات جاروبرقی است. ذرات گرد و غبار نشسته بر سطح لوازم منزل و همین طور پنهان شده در تار و پود فرش و محیط در حالت عادی خطر آن چنانی برای سلامت افراد ندارند. اما همین ذرات در صورت استفاده از جاروبرقی‌های غیراستاندار و نامناسب در هوای محیط پخش شده و سیستم تنفسی را به مرور زمان با مشکل مواجه می‌کنند.

در واقع در این زمان جارو برقی شما این گرد و غبار را به درون خود کشیده ، منتها به دلیل دارا نبودن از فیلتر مناسب ، قسمتی از این گرد و غبار که امکان خروج از محفظه جارو برقی را داشته اند ، از طریق بخش خروج هوا یا همان اگزوز ، وارد محیط خانه شما شده و به آسانی به سیستم تنفسی شما راه خواهند یافت. لذا یکی از شیوه های تمیز نگهداشتن هوای منزلتان ، بهره گیری از جارو برقی ها دارای فیلتر هپا و دیگر فیلترهای مناسب و مورد نیاز و نیز تعویض صحیح و به هنگام این فیلتر ها می باشد.

آیا فیلتر هپا قابل شستشو است؟

فیلتر هپا (HEPA) با یک سری علائم و نشانه همراه است. اگر در کنار شماره رده و ردیف فیلتر هپا از حرف انگلیسی W استفاده شده باشد، این بدین معناست که این فیلتر قابل شستشو است. لازم به ذکر است که اصولا فیلتر‌های هپا قابل شستشو در جارو برقی استفاده نمی‌شوند. برای پاک کردن این نوع فیلتر با تکاندن آن سعی در زدودن گرد و غبار از سطح فیلتر هپا را داشته باشید.